Zelfkennismethode (ZKM)
Voor een uitgebreid zelfonderzoek kun je gebruik maken van de Zelfkennismethode (ZKM), ook wel Zelfkonfrontatiemethode genoemd. Dit is een wetenschappelijk onderbouwde methode die je helpt bij een grondige reflectie op je gedrag, je emoties én wat je werkelijk belangrijk vindt. Je krijgt helder wat de (onbewuste) motieven en blokkades zijn van jouw gedrag en de keuzes die je maakt. Met deze inzichten kun je nieuwe doelen stellen en concreet richting geven aan je toekomst. Je komt zelf steviger aan het roer te staan.
Voor wie?
De ZKM is geschikt voor vragen op het gebied van:
- persoonlijke effectiviteit
- leiderschapsontwikkeling
- professionalisering
- loopbaankeuzes
- omgaan met stress en het voorkomen van burn-out
- zingeving
- balans werk en privé
Wat houdt een ZKM-onderzoek in?
Voorafgaand aan het ZKM-onderzoek kun je in een vrijblijvend intakegesprek aangeven welke vraag jij centraal wilt stellen in het onderzoek.
Het onderzoek bestaat uit drie stappen:
- In het ZKM-onderzoek maak je een ‘reis’ door jouw leven. Aan de hand van gestructureerde vragen onderzoeken we stap voor stap welke ervaringen en personen in jouw (arbeids-)leven van grote betekenis zijn of zijn geweest. Verleden, heden én toekomst komen hierbij aan bod. Omdat jouw werk en privéleven nooit helemaal los van elkaar staan bespreken we beide gebieden. Van deze belangrijke ervaringen maak je jouw eigen ‘foto’s’: iedere ervaring schrijf je op in een korte tekst. Dit proces vindt plaats in twee sessies van elk 2,5 uur.
- Hierna krijg je een online opdracht: met behulp van een beveiligd computerprogramma breng je de genoemde ervaringen in verband met jouw gevoelens. Je hebt hier meestal 1 tot 2 weken de tijd voor. Via een statistisch computerprogramma wordt hier een rapportage van gemaakt.
- Ongeveer twee weken na het onderzoek heb je het nagesprek. In dit gesprek onderzoeken we samen, met behulp van de rapportage, wat de onderliggende betekenis van jouw ervaringen is. Thema’s die als een rode draad door jouw levensverhaal lopen, komen aan de oppervlakte. Belangrijke motieven in je leven of loopbaan worden zichtbaar. Jij ontdekt waarom je bepaald gedrag in het verleden hebt ontwikkeld en welke rol dit nu nog in jouw dagelijkse leven speelt. Hierdoor wordt helder welke persoonlijke overtuigingen jou belemmeren of blokkeren in je huidige situatie. In dit gesprek ga je nieuwe inzichten omzetten in een concreet actieplan. Het nagesprek bestaat uit twee sessies van elk ruim twee uur.
De ZKM is een intensieve begeleidingsvorm die je binnen een tijdsbestek van ongeveer 3 weken afrondt. De uitkomsten van het ZKM-onderzoek vormen een goede basis voor het starten van een (kortdurend) coachingstraject.
Coaching na een zelfonderzoek
De inzichten die je op basis van de ZKM hebt gekregen vormen de basis van de coachingsgesprekken. Je gaat gedurende enkele maanden op een gestructureerde manier aan de slag met je leerdoel. In deze periode heb je nog een aantal gesprekken om te reflecteren op je gedrag en de effectiviteit ervan. In de tussenliggende periodes krijg je tools en suggesties mee voor jouw verdere ontwikkeling.
In de eerste fase (‘observeren’) krijg je o.a. opdrachten om je meer bewust te worden van jouw ongewenste gedrag. In de volgende fase (‘ontwikkelen’) ga je nieuwe gedragingen in jouw dagelijks leven oefenen. Je start met relatief ‘gemakkelijke’ situaties: kleine succeservaringen motiveren je straks om ook in complexere situaties dit nieuwe gedrag te laten zien. In de laatste fase (‘verankeren’) leer je om het nieuwe gedrag vaker én in meer complexe situaties te gaan inzetten. Het nieuwe gedrag dat voortkomt uit jouw werkelijke motieven wordt dan als het ware ‘verankerd’.
Rollen
Tijdens het ZKM-onderzoek hebben wij een gelijkwaardige relatie met ieder zijn deskundigheid. Jij bent de expert over jouw eigen levensverhaal en ik beheers de methodiek om jouw levensverhaal scherp te krijgen. Beide hebben we een verantwoordelijkheid voor de voortgang en de kwaliteit van het onderzoek.
Het theoretisch kader van de ZKM
In de jaren ’70 heeft de Nijmeegse hoogleraar prof. dr. Hubert Hermans de ZKM ontwikkeld onder de oorspronkelijke naam ‘ZelfKonfrontatieMethode’. De ZKM is een wetenschappelijk onderbouwde methode die ervan uitgaat dat het gedrag van mensen voor een belangrijk deel wordt gestuurd door zijn onderliggende motieven. Van deze motieven en drijfveren zijn wij ons vaak niet bewust.
Er zijn twee grondmotieven: het Z-motief (streven naar zelfbevestiging) en het A-motief (verlangen naar verbondenheid met de ander). Deze motieven liggen beide ten grondslag aan al onze keuzes. In het ZKM-onderzoek wordt inzichtelijk welke belangrijke ervaringen van jou terug te voeren zijn tot het Z- of het A-motief. Hierdoor ben je na het onderzoek beter in staat om concreter sturing te geven aan jouw werk en/of privésituatie.
Kwaliteitsgarantie
De ZKM-methodiek is wetenschappelijk getoetst binnen het researchprogramma ‘Valuation and Motivation’ van prof. dr. Hubert J.M. Hermans aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Dit programma heeft internationaal de erkenning ‘excellent’ gekregen, waarmee het tot het wetenschappelijk toponderzoek in Nederland behoort. Inmiddels hebben diverse (promotie)onderzoeken de effectiviteit van de ZKM wetenschappelijk aangetoond.
